Bir psikolojik danışma grubunun istenilen hedeflere götürmesi için iyi bir planlamayla hazırlanması gerekir. Bunun için psikolojik danışman, öncelikle hangi kuramsal çerçevede çalışma yapacağını, grubu hangi amaçla oluşturacağını, hangi teknik ve yöntemleri seçeceğini belirlemelidir.
Grubun hazırlık aşaması, aslında tüm sürecin nasıl olacağını planlayan aşamadır. Çünkü hazırlık aşamasında grupla psikolojik danışmaya ihtiyaç duyan kişilerin ihtiyaçları amaçları belirlenir. Ardından grubun ilanı, üye seçimi, çalışmasının nerede ve hangi aralıklarla yapılacağı, grubun türü (açık-kapalı, homojen-heterojen) gibi diğer durumlar planlanır. Örneğin, bir lisede 12. sınıftan bazı öğrencilerin deneme sınavından önce yoğun kaygı yaşadıkları ve bu durumun sınav başarısını olumsuz etkilediğini fark eden psikolojik danışman, bu öğrenciler için grupla psikolojik danışma yapmak ister. Bu öğrencilerin kaygılarını en aza indirmek için de aşağıdaki gibi bir planlama hazırlamak durumundadır.
İhtiyaçların ve Amaçların Belirlenmesi
İhtiyaçların belirlenmesi, psikolojik danışman için yapılacak ilk iştir. İhtiyaçlar bazen yukarıdaki örnekte bahsedilen sınav kaygısı gibi net bir durum iken, bazen de görünen davranışların arkasında kalan bir problem olabilir (yakın birinin ölümü sonucu oluşan yalnızlık, değersizlik hissi, aileyle sorunlar yaşama vb.)
Psikolojik danışman ihtiyaç belirlerken bir çok yol belirleyebilir: Kişisel gözlemler, sınıf rehber öğretmenlerinin verdiği bilgiler, okul rehberlik servisine yapılan başvurular, ölçme araçlarının yardımı (problem tarama listesi, anket, sosyometri, ihtiyaç analiz formu vb.)
Grubun İlan Edilmesi
Grubun bireyler için ihtiyacı saptandıktan sonra hizmet edeceği hedef kitleye duyurulması gerekir. Bu duyurular panolara asılan afişlerle, el broşürleriyle, e postayla vb. iletişim yollarıyla sunulur. Bireyler, grupla psikolojik danışma için tüm bilgilere bu sunulan hizmette öğrenir. Genel olarak şu bilgiler yer alır: Grubun lideri, amacı, kullanılacak teknik yöntem, gruba katılma ve ayrılma durumları, hak ve sorumluluklar, gizlilik koşulları, ücretli-ücretsiz olma durumu.
Üyelerin Seçimi
Üye seçimi, grubun yapısı ve amacı doğrultusunda seçilmeli. Örneğin, okuldaki öğrenciler için kısa süreli çözüm odaklı terapi daha çok kullanılmaktayken, anlam arayışı içinde olan bireyler için varoluşçu terapi daha işlevsel sonuçlar verir. Psikolojik danışmanın yeterliliği ve kullandığı teknikler de üye seçimi için ayırıcı bir özellik taşımaktadır.
Grup lideri olan psikolojik danışman, grup sürecinden en fazla yararlanacak üyeleri seçmelidir. Bunun için bazı kriterler vardır. Bunlar: üyelerin yaşı, cinsiyeti, kişilik özellikleri ve sosyo ekonomik düzeyleridir.
Yaş
Erken ergenlikteki çocuklar için (10-14 yaş) grubun homojen olması, ergenler (15-18 yaş) ve yetişkinler için grubun heterojen olması daha uygundur.
Lise çağındaki çocuklar için 9. ve 10. sınıftaki çocukların bir arada 11. ve 12. sınıftaki çocukların bir arada olması daha uygundur. Üniversite ve yetişkinler için yaş aralığı çok önemli bir durum teşkil etmemektedir. Ayrıca benzer sorunlar yaşayan bireyler için ( ilk hamilelik, alkolik, kilo vermek isteyenler gibi) yaşın bir önemi yoktur. Önemli olan yaşadıkları benzer sorunlardır.
Cinsiyet
Cinsiyet kriterinde, daha çok grubun heterojen olması yararlı olur. Erinlik dönemindeki çocuklar daha çok kendi cinsiyetindeki kişilerle arkadaşlık kurdukları için, bu dönemde olan çocukların üye seçimi homojen olabilmektedir.
Kişilik özellikleri
Kişilik özellikleri kriterinde, grup heterojen olmalıdır. Farklı kişilik özellikleri üyelerin farklı bakış açısı kazanmasını sağlar. Ayrıca narsist, tekelci üye gibi grubun sürecini olumsuz etkileyecek durumlarda üye seçimine dikkat edilmeli, gerekiyorsa gruba alınmamalıdır.
Sosyo-ekonomik düzey
Sosyo-ekonomik düzey kriterinde ise grup homojen olmalıdır. Çünkü sosyo-ekonomik düzeyleri farklı olan kişilerin yaşam biçimleri, algıları, ihtiyaçları ve durumları farklı olacağından grup uyumunun oluşmasını güçlendirecektir.
Gruba üye seçimi iki aşamadan oluşur.
Birinci aşamada, gruba katılmak isteyen herkesle bir görüşme yapılır. Bir araya gelen üyelere, grubun amacını, yapısını, grup çalışmasının nerede yapılacağı, yöntem ve teknikleri, süresi, gizlilik koşulları, ücretli veya ücretsiz olma durumu gibi bilinmesi gereken bilgiler verilir.
Grubun Yapılandırılması
Yapılandırma, grup lideri tarafından yapılır. Grup lideri kendi yeterlilikleri doğrultusunda grubun üye sayısını, kapalı grup veya açık olacağını, grubun homojen ya da heterojen olacağını, nerede yapılacağı ve ne kadar süreyle devam edeceğini belirler.
İkinci aşamada ise görüşme toplu olarak değil, her üyeyle tek tek yapılır. Gruba katılmaya istekli olanlar için 45 dakika gibi bir sürede ön görüşme yapılır. Buradaki amaç üyenin amacını, katılma isteğini, kişilik özelliklerini öğrenip grup için uygun olup olmadığı değerlendirilir.
Grubun Büyüklüğü
Grupla psikolojik danışma, genellikle 8-12 kişi arasında olmaktadır. Ancak grubun hangi amaçla kurulduğuna bağlı olarak bu sayı değişmektedir. Çocukların dikkatleri çabuk dağıldığı için ve kendilerini ifade edebilmeleri için 4-6 kişi olarak oluşturulması uygunken, terapi grupları için 5-8 kişi arasında olması daha uygundur. Ayrıca grup liderinin yeterliliği ve deneyimi de üye sayısı üzerinde etkilidir. Yeni lider olanlar için üye sayısının fazla olması, grup lideri için kaygı verici bir durum yaratabilir ve bu durum grubta istenilen amaçlara ulaşmakta yetersizliğe yol açabilir.
Grubun Süresi
Her grup oluşma amacına göre farklılık gösterir. Genel olarak grupla psikolojik danışma, 90-120 dakikalık bir zaman dilimini kapsar. Ancak bu durum eğitim grupları için 60, çocuklar için 30-45 dakikalık bir süreye düşebillmektedir. Ayrıca seans sayısı da buna benzer durumlar içerir. Kapalı gruplar 10-12 seans sürerken, diğer gruplar için amacına göre daha kısa veya uzun sürmektedir.
Kapalı Veya Açık Olması
Grubun açık veya kapalı olması da danışanların problemlerine, grup türüne ve grubun oluşturulma amacına göre değişebilmektedir. Kapalı grupların kaç oturum olacağı baştan bellidir ve seanslar başladıktan sonra üye giriş veya çıkışı yapılmamaktadır. Açık gruplar ise üyenin problemi çözüme ulaşınca sonlandırılır. Yani her üye için başlama ve sonlandırma farklı zamanlarda olabilmektedir.
Homojen Veya Heterojen Olması
Grubun amacına göre homojenlik veya heterojenlik belirlenir. Homojen benzer özellikleri ifade ederken, heterojenlik farklı özellikleri ifade eder. Genelde grupların heterojen olması daha uygundur. Kişisel gelişim, etkileşim ve psikoterapi grupları için heterojenlik aranırken, benzer ihtiyaçlar için toplanan grup için homojenlik daha uygun olur.
Grubun Fiziksel Mekânı Ve Ortam
Fiziksel ortam üyelere rahatsızlık vermeyecek bir yer olmalı. Aşırı ses, sıcaklık veya kasvetli bir ortam olmasından kaçınılmalı. Herkesin birbirini göreceği yuvarlak bir şekil oluşturularak oturma düzeni sağlanmalı. Ayrıca grup ortamında gizlilik sağlanmalı, grup sürecinin bölüneceği durumlar ortadan kaldırılmalıdır.
Bir yanıt yazın