Şizofreni hastalığının özelliği düşünme tarzında bozukluk ve gerçeklerden kaçıştır, bu düşünce bozukluklarında halüsinasyon, delüzyon (sanrı) vardır. Halüsinasyon olmayan şeyleri görme durumudur. Delüzyon olan kişiler ise hiçbir geçerliği olmayan düşüncelere doğruymuş gibi inanırlar. Birey sürekli polislerin onu takip ettiğini, herkesin onun peşinde olduğunu telefonunun dinlendiğini sürekli düşünüyor ve söylüyorsa bu durumda delüzyondan şüphelenilir. Ayrıca şizofrenilerin hepsinde sanrı belirtisi yoktur. Konuşma özellikleri bazen belirgin bazen de belirsizdir, konuşmalarında mantıksal yapı görülmez, donuk yüz ifadesi, monoton bir konuşma ve duygusallık ile hiçbir heyecan belirtisi olmayan davranışlarda bulunur. Kendi içine kapanma, diğer bireylerle ilişki kuramama ve kaçınma şizofreninin belirtileridir.
DSM-V TR Şizofreni Kriterleri
A)Karakteristik belirtiler : 1 aylık bir dönem boyunca bu sürenin önemli bir kesiminde aşağıdakilerden en az ikisinin bulunması :
1)hezeyan (sanrı)
2)halüsinasyon (varsanı)
3)dezorganize konuşma
4)ileri derecede dezorganize ya da katatonik davranış
5)negatif belirtiler yani affektif donukluk, aloji ya da avolisyon.
B)Toplumsal mesleki işlev bozukluğu : İş kişiler arası ilişkiler ya da kendine bakım gibi önemli işlevsellik alanlarından bir yada birden fazlası bu bozukluğun başlangıcından beri geçen sürenin önemli bir kesiminde, bu bozukluğun başlangıcından önce erişilen düzeyin belirgin olarak altında kalmıştır. Başlangıcı çocukluk ya da ergenlik dönemine uzanıyorsa kişiler arası ilişkilerde eğitimle ilgili ya da mesleki başarı da beklenen düzeye erişilememiştir.
C)Süre : Bu bozukluğun süregiden belirtileri en az 6 aylık süre ile kalıcı olur. Bu 6 aylık süre en az 1 ay süreyle A tanı ölçütünü karşılayan belirtileri kapsamalıdır. Bu bozukluğun belirtileri prodromal ya da rezidüel dönemlerde sadece negatif belirtilerle ya da A tanı ölçütünde sıralanan iki ya da daha fazla belirtinin daha hafif biçimleri ilekendilerini gösterebilir.
D)Şizoaffektif bozukluğun ve duygudurum bozukluğunun dışlanması : Şizoaffektif bozukluk ve psikotik özellikler gösteren duygudurum bozukluğu dışlanmıştır. Çünkü ya aktif evre belirtileri ile birlikte aynı zamanda majör depresif, manik ya da mikst epizodlar ortaya çıkmamıştır ya da aktif evre belirtileri sırasında duygudurum atakları ortaya çıkmışsa bile bunların toplam süresi aktif ve rezidüel dönemlerin süresine göre daha kısa olmuştur.
E)Madde kullanımının, genel tıbbi durumun dışlanması : Bu bozukluk bir maddenin doğrudan fizyolojik etkilerine ya da genel tıbbi bir duruma bağlı olarak ortaya çıkmamıştır.
F)Bir yaygın gelişimsel bozukluk ile olan ilişkisi : Otistik bozukluk ya da diğer bir yaygın gelişimsel bozukluk öyküsü varsa, ancak en az 1 ay süreyle belirgin hezeyan ya da halüsinasyonlar da varsa şizofreni tanısı konulabilir.
Şizofrenini Türleri
Dezorganize şizofreni : Konuşma dağınık olup konuşmalar takip edilemez, aynı kelimelerle ve tutarsız konuşmalar görülür. Davranışlar tümüyle düzensizdir, sözgelimi hasta ayak parmağına kurdele bağlayıp hiç durmadan hareket edebilmektedir. Bazı durumlarda her yere dışkısını yapacak kadar gerileyebilmektedir.
Katatonik şizofreni : Belirtileri hareketlerle ilgilidir; aşırı hareketlilik, aşırı hareketsizlik ve heyecan durumları görülür. Hareketsizlik durumunda kol ve bacaklar sertleşip şişebilir.
Paranoid şizofreni : Belirgin sancılarla karakterize olmaktadır. Kötülük görme, büyüklenme sanrıları görülmektedir. Bu durumda kendilerine verdikleri önemi aşırı derecede abartma eğilimi gösterirler. Sanrısal kıskançlık göstererek eşlerinin sadakatsiz olduğuna inanırlar, kavgacı kızgın ve şiddete yönelimlidirler.
Ayrışmamış şizofreni : Şizofreni olduğu bilindiği halde herhangi bir türe uymayan hastalar için kullanılan bir sınıflandırmadır.
Rezidüel şizofreni : Şizofreni olduğuna ilişkin kanıtlar olsa da belirtilerin tamamının olmaması ya da alt tiplere uyacak yeterli belirtilerin olmadığı durumları sınıflandırmak için kullanılır. Duygusal küntlük, sosyal çekiniklik, tuhaf davranışlar, mantıksız düşünceler görülebilmektedir.
Tedavisi
Şizofreni tedavisinde ilaçla tedavi yöntemi kullanılmakla birlikte bunun dışında psikoterapiler de kullanılmaktadır. İlaçla tedavi dışında aile içi iletişimi artırarak şizofreninin ortaya çıkma ya da nüksetme olasılığını azaltma amacında olan aile terapileri hastalara toplum içinde yaşamaları için yardımcı olan sosyal becerileri geliştirmeye dayanan yöntemler de kullanılmaktadır.
Bir yanıt yazın