Karar verme stratejileri, bireyin kendi ilgilerine yönelik bir farkındalık oluşturmak Kariyer Danışmanlığının temel görevlerindendir. Bununla birlikte Kariyer Danışmanlığı mekanik bir uygulama değildir.
Kariyer Danışmanlığı bireyin iş dünyasındaki rollerine odaklanır.
1900’lerde Mesleki Rehberlik – Frank Parsons
1905 => Kendi kurduğu kolejde mesleki eğitim ve rehberlik hizmetleri vermeye başlamıştır.
1906 => Baston Ekonomi Kulübü ve gençlere mesleki yönlendirmelerde bulunmuştur.
1909 => Ölümünden 1 yıl sonra Meslek Seçimi isimli kitabı yayınlanmıştır.
**Parsons’un kuramının ismi “Özellik-Etmen Kuramı“dır.**
1913 => Ulusal Mesleki Rehberlik Derneği (NVGA) kurularak yayın ve çalışmalara hız verilmiştir.
1940 – Carl Rogers
‘Danışandan hız alan yaklaşım’ kuramının temellerini atmıştır.
Rogers ile birlikte, Rehberlik alanına “psikolojik danışma” süreci eklenmiştir.
1951 – Ginzberg
Ginzberg ve arkadaşları Meslek seçimine bir eşleşme süreci olmaktan çok bir gelişim süreci olarak yaklaşmıştır.
1956 – Roe
“Meslekler psikolojisi” kitabı ile meslek seçimine psikanalitik açıdan yaklaşmıştır.
1957 – Donald Super
Kariyer Psikolojisi isimli kitabını yayınlamıştır.
Meslek seçimi ona göre, yaşam boyu devam eden bir süreç olarak ele alınmalıdır.
1966 – John Holland
Meslek Seçiminin Psikolojisi isimli kitabını yayınlamıştır.
**Bu dönem, testlerin ve ölçüm araçlarının sorgulandığı bir dönemdi.**
1970’ler – Norman Gysbers
Gelişimsel model ön plana çıkmıştır.
“Mesleki rehberlik” kavramı yerine “Kariyer rehberliği” kullanılmaya ve okullarda uygulanmaya başlamıştır.
1980’ler
“Kariyer gelişimi” kavramı önem kazanmıştır.
Süreç anaokullarından lise son sınıfa kadar yaygınlaştı.
ABD’de özellikle dezavantajlı gruplar üzerine çalışmalar yoğunlaştırıldı.
“Melting Pot” anlayışı hakim olmaya başlamıştır.
1986 – Albert Bandura
Kültüre dayalı kariyer danışmanlığını destekleyen Albert Bandura “Sosyal Öğrenme” kuramına dayalı mesleki gelişim kuramları oluşturmuştur. Bununla birlikte sosyal ve bilişsel kuramlar, kariyer danışmanlığında yeni model ve uygulamaların gelişmesine yol açmıştır.
1990’lar – Bilişsel Kuramlar
Kariyer danışmanlığı alanında yeni model ve uygulamaların gelişmesi sağlandı.
Ortaya çıkan ekonomik kriz, kariyer danışmanlığında bazı değişmelere neden olmuştur.
2000’ler – Postmodern Kuramlar
“Yapılandırmacılık” anlayışı sürece hakim olmuştur.
Türkiye’de 1950’li yıllarda Marshall Planı kapsamında başlamıştır.
1) Başlangıç
Öncü Adımlar (1953-1975)
2) Arayış
Kararsız Adımlar (1976-1994)
3) Gelişme
Sistematik Adımlar (1995-2010)
Kariyer Gelişim Sürecini Etkileyen Faktörler
1) Psikolojik Faktörler
Yetenek, Çoklu Zeka, İlgi, Kişilik Özellikleri, Meslek Değerleri, Benlik Algısı.
5 Faktör Modeli
1-Nevrotizm/Nörotisizm
2-Dışa dönüklük
3-Yaşantılara açık olma
4-Uyumluluk
5-Sorumluluk
**Meslek değerleri konusunda ilk çalışmayı “Super” yapmıştır. Türkiye’de ise Kuzgun yapmıştır. ( Yeteneğini kullanma, yaratıcılık, yarışma, iş birliği, değişiklik, düzenli yaşam, liderlik, kazanç, ün sahibi olma, statü, para vb.)**
2) Sosyolojik Faktörler
Aile, Sosyalizasyon, Kültür, Sosyoekonomik Düzey, Toplumsal ve Ahlaki Kurallar, Toplumun Gelenekleri-İnançları-Dogmaları.
Bir yanıt yazın