Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Psikoterapistlerin çoğu insanların neden psikolojik rahatsızlıklar yaşadığını anlamaya çalışırken Maslow, psikolojinin kişinin mutlu ve sağlıklı boyutuna nasıl katkıda bulunabileceğini düşünmüştür.

Abraham Maslow’un yaklaşımı temel olarak güdü ve gereksinimlere dayanmaktadır. Bunlardan biri gerek duyulan bir nesnenin eksikliğinde duyulan yetersizlik güdüsüdür. Kişinin temel gereksinimleri bu sınıfa girer (açlık, susuzluk vb.).  Gerek duyduğumuz bu nesnelerin ihtiyacını giderirsek bu güdüler doyuma ulaşır.

Maslow, karşılık beklemeden sevmek ve kişinin kendini gerçekleştirmesi gibi ihtiyaçları da büyüme gereksinimleri olarak tanımlamıştır. Bu yetersizlik ve büyüme ihtiyaçları Maslow’un kuramı İhtiyaçlar Hiyerarşisinin temelini oluşturur. Bu gereksinimler bir öncelik sırasına konulmuştur. Yani bazı gereksinimlerin diğerlerinden daha önce doyurulması gerekmektedir.

Eğer barınacak bir yeriniz yoksa ve günlerce yemek yememişseniz önceliğiniz sinemaya ve müzeye gitmek olmayacaktır.

İnsanların ulaşabileceği son nokta kendini gerçekleştirme‘dir. Maslow’a göre çok az kişi kendini gerçekleştirebilmiştir.

Fizyolojik İhtiyaçlar

İnsanın biyolojik olarak yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan açlık, susuzluk, uyku, neslin devamını sağlamak (cinsellik) gibi ihtiyaçlardır. Daha yüksek ihtiyaçlara geçebilmemiz için öncesinde bu temel ihtiyaç karşılanmalıdır.

Güvenlik İhtiyacı

Fizyolojik gereksinimler karşılandığı zaman, güven gereksinimimiz baskın hale gelir. Bunlar emniyet, istikrar, korunma, yapı ve düzen, korku ve karmaşadan kurtulma gereksinimidir. Özellikle geleceği kestiremediğimizde ya da politik ve toplumsal istikrar tehdit altında olduğunda bu gereksinim daha belirgin hale gelir.

Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı

Bir gruba ait olma hissi, insanlar tarafında kabul edilme, benimsenme, sevme, sevilme, gibi sosyal ihtiyaçlardır. Ait olma ve sevgi ihtiyacının karşılandığı en temel kurum ailedir. Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa bireyde yalnızlık, mutsuzluk, yabancılaşma, bunalıma girme gibi duygular ortaya çıkabilir.

Saygı İhtiyacı

Maslow bu ihtiyacı ikiye ayırmıştır; Kendini yeterli ve başarılı algılama gereksinimi, beğenilme ve saygı duyma gereksinimi. Maslow saygı duyulmanın hak edilmiş bir saygı olması gerektiğine dikkat çeker. Saygıdeğer ve yetkili kişi konumuna ulaşırken, yalan söyleyip insanları kandırmaya çalışmamalıyız.

Kendini Gerçekleştirme

Bütün düşük düzeyli gereksinimlerimiz karşılandığında, kendimize hayattan ne istediğimiz, hayatımızın nereye doğru gittiğini ve neyi başarmak istediğimiz sorarız. Bireyin kendinde olan potansiyelleri en üst düzeyde ortaya koyabilmesine kendini gerçekleştirme denilebilir. Kendini gerçekleştirmek sonu olmayan bir süreç olduğu için bu bireylere “kendini gerçekleştirmekte olan bireyler” denebilir.

Hümanist yaklaşımın öncüsü Carl Rogers bu kavramı tam verimlilik olarak nitelendirir.

Maslow’a Göre Kendini Gerçekleştirmekte Olan Bireylerin Özellikleri

• Yaratıcıdır.

  

• Kendine ve yaşama gülebilir, mizah duygusu gelişmiştir.
• Problem çözme becerileri gelişmiştir.
• Gerektiğinde yardım almaktan kaçınmaz.
• Dürüst, saygılı ve içtendir. Yapmacıklıktan uzaktır.
• Benlik saygısı yüksektir.
• Gerçeğin bilinebilecek yönlerini doğru olarak algılar.
• Gerçeği olduğu gibi kabul eder.
• Geçmişten çok geleceğe dönüktür.
• Empati becerisi gelişmiştir.
• Zamanı etkili bir biçimde kullanır.
• İnsanlığa değer verir ve onun sorunlarını ciddiye alır.
• İletişim becerileri gelişmiştir.
• Toplumsal kurallara ve ahlaki değerlere saygılıdır.
• Kendini ve başkalarını olduğu gibi kabul eder.
• Yeniliklere, uyeni yaşantı ve deneyimlere açıktır.
• Karar verme becerileri gelişmiştir.
• Demokratik ve hoşgörülüdür.
• Önyargıları yoktur.
• Probleme değil, çözümüne odaklıdır.
• Çok değil az insanla derin ve tatmin edici ilişkiler kurarlar.
• Hayata nesnel bir açıdan bakabilirler.